Het is alweer mijn tweede zoektocht naar innovaties door één van de twaalf provincies van Nederland. Na Gelderland stond nu de provincie Zeeland op het programma. Het werd een rondje Oosterschelde met werkbezoeken aan een bonte mix van bedrijven; van biologische internetwinkel tot kwekerij van eetbare bloemen en zeekraal-teler tot tarbot-verzorger. De organisatie is in handen van innovatie netwerk Syntens en deze dag stond onder leiding van innovatieadviseur Jenk de Jong.

Ondernemers zien kansen buiten de gebaande paden.
Het accent van deze innovatietour lag bij mkb ondernemingen actief zijn in de agri- en voedingssector. Door verbreding van de bedrijfsactiviteiten binnen de agrarische sector ontstaan er steeds meer raakvlakken met recreatie en toerisme. Dat is voor ons ook het belang om aan deze innovatiereizen deel te nemen, op een zoek naar nieuwe ontwikkelingen in de regio’s.

De innovaties zijn van betekenis dat voor de nabije toekomst. Moet de traditionele recreatieondernemer deze ontwikkelingen met angst en beven tegemoet zien of deze activiteiten juist omarmen? Wat moet hij daar tegenover stellen of biedt dit een toegevoegde waarde? Misschien zit er toch wel een addertje onder het gras: Komt er een door de toenemende concurrentie soms dreiging vanuit een andere hoek. Wie zal het zeggen.

Een rondje langs de velden
De dag start met een kennismaking in het pas geopende ‘Business Station Kruiningen-Yerseke’; een voormalig stationsgebouw, van Hubrecht en Ilse Janse. Hier krijgen we een ontbijt met typisch Zeeuwse heerlijkheden als bolussen, kreukels met krentebrood, zeeuws vlegelbrood, zeekraal brood, boeren kaas- en boter etc. Het gezelschap dat met elkaar de hele dag op pad gaat, bestaat uit ondernemers uit het hele land.

Mijn buurman bij het ontbijt, Henk Scheele, is aardappelteler (www.hoekschechips.nl) die sinds enkele jaren met drie collega telers is begonnen traditionele chips te bakken. Ze zijn begonnen met overdag aardappels telen en ‘s nachts met de hele familie in kleine pannetjes olie chips bakken. We hebben nou net een deal rond met Schiphol. Verse chips van Zeeuwse bodem; dat smaakt naar meer.

Jack van der Schoot is enkele jaren geleden begonnen met een meervalkwekerij (www.viskwekerijdestroom.nl) op het land. Inmiddels zijn er nog maar een paar over in Nederland en Jack heeft zijn bedrijf uitgebreid met een bed & breakfast, een kookstudio, en hij verzorgt rondleidingen, excursies en bedrijfsuitjes.

Rob Baan (www.koppertcress.com), levert een uniek product en is heeft een ‘eigen’ kwekerij met eetbare mini plantjes en bloemen. Paul Ras (www.sensemarketing.nl) is met zijn bureau van Sense Marketing & More de organisator van de Award ’De vers merketier van het jaar’. Marius van Stokkom (www.delinie.nl) heeft een eigen wijngaard in de provincie Brabant. Kortom, het is een bont gezelschap ondernemers die aan deze innovatietour deelnemen.

Wij bezorgen onze biologische groente tot in de ijskast
“Deze trendtour stond in het teken van ‘aangespoelde vissers en verdronken boeren’; een metafoor voor ondernemers die buiten de traditionele kaders durven te denken en te doen om nieuwe kansen te creëren”. Onze eerste stop is bij Alex van Hootegem van ‘De grote Verleiding’ en biologisch akkerbouwbedrijf ‘t Meulwaeter. Zijn passie is het verkorten van de keten ‘van land naar klant’. Met zijn internetwinkel in biologische producten bedient hij een grote regio in de provincie Zeeland. Omdat Alex niet tevreden was over het ingehuurde transport naar de consument heeft men het uitleveren van bestellingen nu ook in eigen beheer genomen. www.meulwaeter.nl

Wij er trost op dat wij wel de platte oesters kunnen kweken
In Yerseke, het centrum van de mossel- en oester-industrie, bezoeken we het broedhuis van Roem van Yerseke waar verschillende soorten oesters met heel veel zorg worden opgekweekt van heel kleine larfjes tot oestertjes die in Oosterschelde verder mogen groeien. Bij Krijn Verwijs liet onze gastvrouw Annette van der Kooij ons het kreeftenbassins zien en werd een verhaal verteld over het boeiende (sex)leven van de kreeft.

Hoezo een wettelijke regeling met maximaal 15-, 25- of was het 60 campingplaatsen
Op Mini Camping de Heerlijkheid van Wolphaartsdijk vinden we akkerbouwer Maarten Janse, een verdronken boer op een Landschapscamping met ruim zestig plaatsen. Op welke regeling is deze vestigingsvergunning gebaseerd? Vijftien plaatsen via de locale verordening en nog eens zestig campingplaatsen erbij. Maarten runt in combinatie met zijn mini camping de teelt en verkoop van de zeegroenten lamsoor en zeekraal. www.minicampingjanse.nl

”Witte wijn is een streekproduct dat bij ons past”
Bij de De kleine schorre met de Wijnhoeve in Dreischor is Carlos de Mendonça, kok van Proeflokaal de Zeeuwse Zilte Zaligheden, verbonden aan de horeca. Hierdoor kan men, als boer die geen verstand heeft van gastronomie, toch een proeflokaal met partycentrum en keuken bestieren. Johan van de Velde laat weten dat men pas sinds 2004 actief is met het maken van wijnen. Met gepaste trots laat hij weten dat zijn wijnen in de businessclass van de KLM worden geschonken. Ook runt men een wijnwinkel, mini camping, landbouwbedrijf en verkoopt men houten vaten en picknick banken. www.dekleineschorre.nl

Ook vertelt hij over het gebruik van de resterende druivenpulp voor de productie van eigen gedestilleerd (Grappae) bij Van Kampen Distillateurs in Bruinisse. www.kampendestillateurs.nl

Ik ben geen grijze sokken figuur omdat ik toevallig biologisch kweek
Bij de Consumptieve kwekerij van Dieneke Klompe in Zonnemaire hebben wij kunnen ervaren wat het betekent om exclusief sterrenrestaurants in binnen en buitenland te bedienen met exclusieve groenten en eetbare planten. Een hectare is beplant met de meest uiteenlopende groenten en eetbare planten. Een gepassioneerde Dieneke vertelt: “Mijn toegevoegde waarde is dat alles biologisch geteeld is. Het groeit op eigen kracht en ik bepaal de prijzen voor mijn klanten die van heinde en verre komen, zelfs met het vliegtuig.” www.bijzonderegroenten.nl

Een bijzondere attractie is ‘varen en mosselen ervaren’
Op Neeltje Jans worden we ontvangen door Simon Schot. Met uitzicht op de Oosterscheldewerken en onder het motto ‘varen en mosselen ervaren’ gaat het hele gezelschap aan boord van de boot waarmee de hangmosselculturen in de Zeeuwse binnenwateren worden beheerd en geoogst. De kwekerij, ooit gestart als experiment van de ervaren (bodem)mosselvissers, is inmiddels uitgegroeid tot een innovatief werkend bedrijf. Simon Schot vertelt: “Viskwekerij Neeltje Jans wil voldoen aan de vraag naar een subliem product.” www.viskwekerijneeltjejans.nl

De visserij verdringt de activiteiten van de akkerlandbouw naar de achtergrond
Na dit vaartochtje vertrekt onze bus naar Bij Seafarm in Kamperland waar Adri Bout aan het roer staat als een ‘gestrande visser’ met zijn unieke tarbotkwekerij. Adri vertelt met veel passie en enthousiasme hoe hij zijn tarbotjes zó verwent dat ze zich happy voelen en daardoor beter groeien. Adri wil met Seafarm ten alle tijden zorgvuldig omgaan met natuurlijke bronnen, om deze ook voor de toekomstige generaties te garanderen. Naast het kweken van tarbot vist en verwerkt Seafarm mesheften, waarvan iedereen de schelpen wel van het strand kent maar niet van het etensbord. In Nederland staan mesheften vrijwel nergens op het menu, maar in Spanje weet men ze zeer te waarderen. www.seafarm.nl

Het eerste startkapitaal haal je binnen met een goed plan.
Brouwerij en Grandcafé Emelisse in Kamperland is enkele jaren geleden gestart met een restaurant en een heuse bierbrouwerij. Dat men het serieus aanpakt bewijst dat men nu capaciteitsprobleem heeft. Directeur Tom ter Horst laat weten hoe je met het brouwen van een bijzonder, eerlijk en ambachtelijk bier tot ver over onze grenzen succesvol kunt worden. www.emelisse.nl

Unieke verzameling van versproducten, restaurant, supermarkt en kookstudio
Bij Verscentrum Sandee, is een fraaie verscentrum met producten van eigen streek vertaald naar een uniek retail-horeca concept waar voor iedereen wat te vinden is. Samengesteld door verschillende unieke verscomponenten w.o. salade bar – groenten en fruit – notenbar – kruidentafel – catering van maaltijden en een kookstudio waar je gewoon je eigen Zeeuwse bolus kan maken. www.verscentra.nl

Ik was s’ nachts om half een thuis en heb ervaren dat gedrevenheid en passie de basis is van succes. Ook werd mij duidelijk dat soms subsidies en creatieve financieringen nodig zijn om innovaties bereikbaar te maken. Ook zijn er enorm veel nieuwe recreatieve toeristische initiatieven en activiteiten in ontwikkeling die allemaal strijden om de aandacht van de consument. Dat betekent toch enige vorm van concurrentie, want er komt steeds meer keuze voor de consument (toerist). Alleen wanneer je ook innoveert, actief bent en samenwerking zoekt binnen de eigen regio zijn er beslist kansen voor een gezonde bedrijfsvoering.

Hans van Leeuwen, Expert in Leisure
Directeur SLIMMadvies / initiatiefnemer Pleisureworld

Volg Hans van Leeuwen nu op Twitter!
Voor recreatieondernemers die slimmer willen ondernemen (www.twitter.com/slimmadvies) en voor trends, innovaties en ontwikkelingen in de vrijetijd (www.twitter.com/pleisureworld)!

Deelnemers aan deze trendtour waren:
NV Economische Impuls Zeeland, Sense Marketing & More,Tuinderij-Vers B.V., Hoeksche Chips, Schoofs Consultancy B.V.,Peter van Kruijsdijk Beheer B.V., Food & Processing Partners B.V.,FP&P Productie B.V.,Wilthagen Vleesbedrijf B.V.,Koppert Cress B.V.,Fresq,Wijngaard De Linie V.O.F.,Wdy B.V.,Polpetta,Innovation in Food B.V.,Vitro Plus,Pleisureworld B.V.,Viskwekerij De Stroom,Flantuas Restaurant, Hans Maijers De Retailkenner